Vì sao Thủ tướng Canada Justin Trudeau đột ngột tuyên bố sẽ từ chức?

Sau gần một thập kỷ cầm quyền, Thủ tướng Canada Justin Trudeau bất ngờ thông báo sẽ từ chức khi đảng Tự do của ông bầu ra lãnh đạo mới.

Ông Trudeau hôm 6/1 tiết lộ đã quyết định từ chức lãnh đạo đảng Tự do cầm quyền cũng như thủ tướng Canada sau khi trò chuyện với gia đình. Giới quan sát lưu ý, chính khách 53 tuổi này, người trở thành người đứng đầu Chính phủ Canada vào tháng 11/2015 với cam kết sẽ mang lại hy vọng và sự phục hồi cho đất nước, đã hứng chịu áp lực phải rút lui suốt nhiều tháng qua.

Theo báo Guardian, ông Trudeau từng được coi là ngôi sao đang lên trên chính trường thế giới nhưng cuối năm ngoái đã chứng kiến ​​tỷ lệ ủng hộ trong nước giảm mạnh xuống còn 33%. Các cuộc thăm dò dư luận ở Canada cho thấy sự thất vọng lan rộng với tình trạng kinh tế khó khăn.

Giống như nhiều nhà lãnh đạo ở phương Tây, ông Trudeau đã phải đối mặt với mức lạm phát kỷ lục và giá lương thực cao tại đất nước của mình. Khủng hoảng bất động sản trong nước khiến giá nhà ở một số khu vực tăng vọt 30-40% trong những năm gần đây, làm gia tăng sự phẫn nộ của người dân với chính phủ.

Các bê bối chính trị trong thời gian cầm quyền kéo dài của ông Trudeau càng làm tăng ảnh hưởng tiêu cực. Ông đã bị khiển trách vào năm 2017 vì nhận quà tặng bao gồm các kỳ nghỉ và chuyến bay trực thăng riêng. Việc bỏ lỡ các hoạt động kỷ niệm Ngày quốc gia về sự thật và hòa giải đầu tiên của Canada để đi lướt sóng cùng những tiết lộ rằng các thành viên trong gia đình ông đã nhận hàng trăm nghìn USD từ một tổ chức từ thiện được chính phủ gần đây trao cho một hợp đồng béo bở, đã làm tổn hại đến danh tiếng của ông.

Áp lực phải rời ghế lãnh đạo

Theo luật liên bang, Canada sẽ phải tổ chức tổng tuyển cử vào tháng 10 tới. Tuy nhiên, trong những tháng gần đây, các thành viên đảng Tự do cầm quyền đã cân nhắc liệu đến lúc ông Trudeau phải từ chức và đưa người mới lên thay thế hay chưa.

Cuối năm ngoái, gần 20 nghị sĩ thuộc đảng Tự do đã ký vào một lá thư kêu gọi Thủ tướng rút lui nếu không muốn đối mặt với khả năng thất bại thảm hại. Song, phải đến giữa tháng 12, áp lực tăng đến đỉnh điểm khi Phó Thủ tướng Chrystia Freeland đột ngột rời đi, công khai chỉ trích Thủ tướng Trudeau và đặt câu hỏi liệu ông có thể ứng phó với nhiệm kỳ tổng thống Mỹ thứ 2 của ông Donald Trump hay không.

Kể từ khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 5/11/2024, ông Trump đã đe dọa sẽ áp thuế nhập khẩu tới 25% đối với hàng hóa Canada, gọi ông Trudeau là “thống đốc của bang Canada vĩ đại”, đồng thời đề xuất sáp nhập Canada thành bang thứ 51 của Mỹ.

Cuối tháng 12/2024, các nhà lập pháp Tự do từ khu vực Canada Đại Tây Dương, các vùng Ontario và Quebec đồng loạt tuyên bố đảng này cần một nhà lãnh đạo mới. Bà Freeland đang được đánh giá là ứng cử viên hàng đầu cho vị trí lãnh đạo đảng cầm quyền nếu ông Trudeau rút lui.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Các nhà lập pháp Tự do dự kiến ​​sẽ nhóm họp vào ngày 8/1 để thảo luận về tương lai của ông Trudeau. Theo một số nhà phân tích, tuyên bố của ông Trudeau hôm 6/1 về kế hoạch từ chức khi đảng cầm quyền chọn được người thay thế, dường như nhằm ngăn chặn cuộc họp đó.

Trong cùng bài phát biểu, ông Trudeau thông báo sẽ đình chỉ Quốc hội cho đến ngày 24/3, điều này sẽ giúp đảng của ông có thời gian lựa chọn một nhà lãnh đạo mới.

Dù luật liên bang yêu cầu phải tổ chức bầu cử vào tháng 10, nhưng trong bối cảnh tất cả các đảng đối lập công khai bày tỏ họ không còn tin tưởng vào đảng Tự do cầm quyền, cuộc bỏ phiếu có khả năng diễn ra sớm hơn nhiều.

Theo kết quả thăm dò dư luận hiện tại, đảng Bảo thủ nhiều khả năng sẽ giành được đa số phiếu ủng hộ và giành quyền thành lập chính phủ. Tuy nhiên, kết quả đó có thể thay đổi đáng kể tùy thuộc vào nhà lãnh đạo mới do đảng Tự do lựa chọn.